Jak przerobić zwykły okap na Smart Home z Home Assistant?

Opublikowano przez

Automatyzacja domowych urządzeń nie musi oznaczać zakupu drogich sprzętów. W tym artykule pokażę, jak przerobić standardowy okap kuchenny na inteligentne urządzenie sterowane z poziomu Home Assistant. Dzięki temu unikniesz wydatków rzędu 1500-1700 zł na gotowy model z Wi-Fi, a zamiast tego wykorzystasz tańszy, ale mocny okap i dodasz do niego funkcje smart za ułamek ceny.

Krok 1: Przygotowanie i analiza okapu

Zanim przystąpimy do modyfikacji, warto sprawdzić, jak działa okap. W tym przypadku okap nie zawierał zaawansowanej elektroniki, a jedynie prosty moduł rozdzielający przewody do silnika i oświetlenia. To ułatwia przeróbkę, ponieważ nie musimy ingerować w skomplikowane układy sterowania.

Dzięki gotowym złączom na płytce okapu można łatwo wpiąć nowe moduły, które pozwolą na inteligentne sterowanie z Home Assistant.

Krok 2: Demontaż i przygotowanie modułów

Co będzie potrzebne?

  1. Moduł ESP8266 D1 mini – główny kontroler systemu,
  2. Przekaźniki SSR – do sterowania prędkościami wentylatora,
  3. Czujnik BME280 – do pomiaru temperatury, wilgotności i ciśnienia,
  4. Zasilacz 230V → 5V DC – do zasilania ESP8266,
  5. Przewody i złącza – do podłączenia wszystkich elementów.

Najpierw wylutowałem oryginalne złącza z płytki okapu, aby móc podłączyć nowe elementy. Następnie przygotowałem schemat elektryczny, który wyjaśnia, jak rozprowadzone jest zasilanie i sygnały sterujące.

Krok 3: Podłączenie przekaźników i ESP8266

Podział na wysokie i niskie napięcie

Cała instalacja dzieli się na dwie części:

  • 230V AC – sterowanie silnikiem i oświetleniem,
  • 5V DC – sterowanie przekaźnikami i czujnikami.

Przewód fazowy (L) został podłączony do przekaźników SSR, które odpowiadają za włączanie wentylatora na różnych prędkościach oraz za oświetlenie. Przekaźniki są sterowane z ESP8266, który decyduje, który obwód włączyć.

ESP8266 komunikuje się także z czujnikiem BME280, który monitoruje wilgotność i temperaturę w kuchni. Jeśli wilgotność wzrośnie powyżej określonego poziomu, okap włączy się automatycznie.

Krok 4: Programowanie ESP8266 w ESPHome

ESP8266 został zaprogramowany przy użyciu ESPHome, co pozwala na łatwą integrację z Home Assistant.

Konfiguracja przekaźników

W kodzie ESPHome przekaźniki są przypisane do odpowiednich pinów GPIO:

  • D6, D7, D5, D8 – sterowanie prędkościami okapu,
  • D3, D4, RX, TX – przyciski na panelu okapu,
  • D1, D2 – komunikacja z czujnikiem BME280 przez I2C.

Dzięki temu można sterować okapem zarówno przyciskami na panelu, jak i z aplikacji Home Assistant.

Krok 5: Montaż i testy

Po podłączeniu wszystkich przewodów umieściłem moduł w hermetycznej puszce IP54, aby chronić elektronikę przed wilgocią. Wnętrze puszki dodatkowo zabezpieczyłem izolacją silikonową.

Przeprowadziłem testy, sprawdzając czy:
✅ Przekaźniki poprawnie sterują wentylatorem,
✅ Oświetlenie działa z poziomu Home Assistant,
✅ Czujnik BME280 poprawnie odczytuje parametry otoczenia,
✅ Wszystko działa bez zakłóceń w sieci Wi-Fi.

Krok 6: Integracja z Home Assistant i automatyzacje

Po dodaniu ESP8266 do Home Assistant pojawiły się widżety sterujące okapem:

  • Trzy poziomy mocy wentylatora,
  • Przycisk włączania/wyłączania światła,
  • Odczyty temperatury, wilgotności i ciśnienia,
  • Stan przycisków fizycznych na panelu okapu.

Przykładowa automatyzacja: Włączanie okapu przy wysokiej wilgotności

Jeśli wilgotność przekroczy 60%, okap włączy się na średnią moc:

automation:
  - alias: "Włącz okap przy wysokiej wilgotności"
    trigger:
      - platform: numeric_state
        entity_id: sensor.bme280_humidity
        above: 60
    action:
      - service: switch.turn_on
        entity_id: switch.okap_sredni

 

Dzięki temu okap automatycznie włącza się np. podczas gotowania, a gdy wilgotność spadnie, wyłącza się sam.

Podsumowanie: Ile to kosztowało?

Gotowy okap Smart Home kosztowałby 1500-1700 zł, a dzięki temu projektowi uzyskałem te same funkcje za około 850 zł:

  • Okap – 700 zł,
  • ESP8266 D1 mini – 30 zł,
  • Przekaźniki SSR – 50 zł,
  • Czujnik BME280 – 40 zł,
  • Zasilacz 5V – 30 zł.

Dzięki tej modyfikacji zwykły okap stał się inteligentnym urządzeniem, w pełni zintegrowanym z Home Assistant.